De digitale kloof moet dicht in Vlaanderen

Tijdens mijn eerste kandidatuur burgerlijk ingenieur aan de KULeuven in 1976 werd door Prof. Buyst in zijn cursus “Inleiding tot de informatica” gedoceerd dat computers zo duur waren dat ze slechts door IBM en een paar andere bedrijven ter wereld zouden kunnen gebouwd worden en dat alleen grote bedrijven in staat zouden zijn om deze “mainframes” te kopen. In het rekencentrum van diezelfde KULeuven werden mijn programma’s op ponskaarten door een operator in de mainframe geladen en kreeg ik het resultaat “in uitgesteld relais” op een papieren listing gepresenteerd.

6 jaar later, in 1982, studeerde ik af als industriëel ingenieur aan het IHAM, later opgegaan in de huidige AP Hogeschool. Mijn eindwerk “Computersimulatie van laagspanningsnetwerken” kwam tot stand met de hulp van een Commodore PET, één van de eerste personal computers. Zonder operator en ponskaarten. Zonder listings maar met een scherm.

Gedurende mijn professionele loopbaan werd ik daarna bij verschillende werkgevers geconfronteerd met de snelheid van digitalisering en de daarmee samenhangende digitale transformatie van industrie en maatschappij. Maar vooral hoe hardware “de apparatuur” ondergeschikt werd aan software “de toepassingen”:

• Als analist-programmeur maakte ik bij Hessenatie, nu PSA Antwerp, kennis met de eerste IBM Personal Computer die in 1983 plots op onze IT-afdeling stond.
• Bij Agfa, een bedrijf dat de digitale transformatie volledig miste en zelf vervelde tot een “beursgenoteerd pensioenfonds met een immobiliënportefeuille” verstuurde ik in 1985 mijn eerste email via VMS Mail.
• Diezelfde VMS Mail bracht me bij Digital (intussen via een overname door Compaq overgegaan in HP) waar ik in 1987 het TCP/IP protocol ontdekte dat in 1991 aan de basis lag van het wereldwijde web (www)-project. De Britse sir Tim Berners-Lee (eredoctoraat UGent 2021) en de Belg Robert Cailliau (eredoctoraat UGent 2000 maar nog steeds wachtend op zijn baron titel) ontwikkelden in het Zwitserse CERN standaarden zoals HTTP en HTML om software te schrijven die vrijelijk aan de wereld beschikbaar werd gesteld.
• In 1988 stond ik mee aan de wieg van Oracle in België en kon toen al vaststellen dat software en data ooit “big” zouden worden.
• Gedurende 10 jaar bij Lotus/IBM was mijn motto “Mijn kantoor is waar mijn PC staat” en werden mijn trouwe HP200 organiser en Nokia GSM digitale metgezellen in 1996 samengesmolten tot een Nokia Communicator, de eerste smartphone.
• Het reizen beu keerde ik in 2001 terug naar België om het filiaal van Microsoft in mijn thuisland te leiden. Dankzij WindowsXP installeerde ik thuis op één dag een gebruiksvriendelijk netwerk van een desktop en twee laptop PCs. 

Tijdens mijn loopbaan werd het hardware bedrijf IBM dus ingehaald door software bedrijf Microsoft en ontpopte Apple zich tot een bedrijf  met de meest gebruiksvriendelijke software verpakt in de mooiste hardware. Wat was het verhaal weer van de slang en de appel in het aards paradijs?

Bovenstaand historisch perspectief is alleen interessante lectuur voor technische nerds want ik besef dat geen enkele Vlaamse “Jan-met-de-pet” hier een boodschap aan heeft. We hebben echter allemaal op één of andere manier in de (technologie) appel gebeten met alle gevolgen vandien.

Ondanks het feit dat ik geboren ben in 1958, het jaar van het Atomium en bij uitstek het symbool van een atomaire wereld bracht ik dus gans mijn professionele loopbaan door in een binaire digitale technologie wereld en zag ik een generatie digital natives rondom mij geboren worden.

Maar de kloof tussen babyboomers en digital natives, tussen technologie en gebruik is nog nooit zo diep geweest. Uit de imec.digimeter blijkt dat 9 op de 10 Vlamingen beschikken over een smartphone. We gebruiken deze ook steeds meer en intenser. Gebruik van digitale media en aanhoudende verbondenheid via internet staat echter niet garant voor sterke digitale vaardigheden. Bovendien groeit de angst voor technologie bij jongeren terwijl ze afneemt bij ouderen.

Dringend tijd om een timeout te nemen in deze technologische ratrace en de digitale kloof definitief te dichten. Met de digitale kloof wordt nog steeds het verschil bedoeld tussen diegenen die kunnen profiteren van digitale technologie en zij die dit niet kunnen. Maar die definitie is in een regio zoals Vlaanderen achterhaald. Bijna iedereen heeft toegang tot digitale technologie maar is zich daar ofwel niet van bewust of gebruikt het niet.

Ik ben geen digital native maar intussen zit mijn digitale loopbaan er bijna op. Dringend tijd dus om in Vlaanderen digitaal te gebruiken wat we digitaal al hebben en ons niet meer te laten afleiden over wat we (nog) niet hebben. Ikzelf start alvast een wekelijks opiniestuk op mijn blog en sociale media (en wie weet komen er ooit filmpjes op TikTok) rond de digitale revolutie en de digitale transformatie onder de titel:

“Flanders, get digital before digital gets you”

of

“Vlaanderen, word digitaal vooraleer je gedigitaliseerd wordt”

Hopelijk parafraseert minister-president Jan Jambon binnenkort tijdens zijn Septemberverklaring John F. Kennedy met soortgelijke historische woorden, “Vraag niet wat (digitaal) Vlaanderen kan doen voor jou maar vraag wat jij kan doen voor (digitaal) Vlaanderen,” waarmee elke Vlaming wordt uitgedaagd om bij te dragen tot de digitalisering van deze unieke regio. Want de digitale kloof moet dicht in Vlaanderen, hoe sneller hoe liever.

Mijn persoonlijke bijdrage staat vast; vanaf nu schrijf ik de volgende maanden dus elk weekend een kort stuk op deze blog om alle Vlaamse burgers te stimuleren collectief te gebruiken wat digitaal al bestaat en werkt.

Volgend weekend publiceer ik “Een persoonlijk email adres voor elke burger” als eerste ToDo4U en onthul ik hoe zelfs een advocaat dacht beter te weten dan ik aangaande deze digitale “conditio sine qua non” voor elke Vlaamse burger.

Tot volgende week.

Bruno Borrelt, uw digitale activist van dienst – 05/09/2021